คาร์ล วิลเฮ็ล์ม เชเลอ (
เยอรมัน: Carl Wilhelm Scheele; 9 ธันวาคม ค.ศ. 1742 – 21 พฤษภาคม ค.ศ. 1786) เป็น
นักเคมีและ
เภสัชกรชาวเยอรมัน-
สวีเดน ผู้ได้รับฉายา "เชเลอผู้อาภัพ" จากนักเขียน
ไอแซค อสิมอฟ[1] จากการค้นพบทางเคมีหลายอย่างแต่ไม่ได้รับการยกย่องในช่วงชีวิตของเขา เชเลอเป็นผู้ค้นพบธาตุ
ออกซิเจน,
คลอรีน,
ทังสเตน และ
สารประกอบอินทรีย์อื่น ๆ เช่น
กรดยูริก,
กรดแล็กติก,
กรดออกซาลิก และ
กลีเซอรอลคาร์ล วิลเฮ็ล์ม เชเลอ เกิดเมื่อ ค.ศ. 1742 ที่เมืองชตราลซุนท์ (ในขณะนั้นเป็นดินแดนของ
สวีเดน) ทางตอนเหนือของ
เยอรมนีในปัจจุบัน พออายุได้ 14 ปี เขาก็ถูกส่งไปที่
กอเทนเบิร์กเพื่อเรียนรู้งานด้าน
เภสัชกรรม[2] เชเลอทำงานอยู่ที่นั่นเป็นเวลา 8 ปี โดยศึกษางานของนักเคมีคนอื่นไปด้วย โดยเฉพาะ
เกออร์ค แอ็นสท์ ชตาล ผู้คิด
ทฤษฎีโฟลจิสตัน ซึ่งส่งผลต่องานของเขาในเวลาต่อมาหลังจากนั้น เชเลอก็ไปทำงานร่วมกับอาจารย์ที่มหาวิทยาลัยลุนด์และเดินทางไปที่
สต็อกโฮล์มเพื่อรับตำแหน่งศาสตราจารย์ด้านเคมี จนกระทั่งถึงปี ค.ศ. 1770 เชเลอก็ไปเป็นผู้อำนวยการห้องปฏิบัติการที่
อุปซอลา ที่นั่น เขาได้ทำการทดลองโดยให้ความร้อนกับสารต่าง ๆ เช่น
เมอร์คิวริกออกไซด์,
ซิลเวอร์คาร์บอเนต,
ดินประสิว จนพบว่าสารเหล่านี้ให้ก๊าซชนิดหนึ่งที่เขาเรียกว่า "fire air" และต่อมารู้จักในชื่อ "
ออกซิเจน"
[3] นอกจากนี้เขายังค้นพบธาตุ
แบเรียม (1772),
คลอรีน (1774),
โมลิบดีนัม (1778) และ
ทังสเตน (1781) และ
สารประกอบอื่น ๆ เช่น
กรดซิตริก,
กรดแล็กติก,
กลีเซอรอล,
ไฮโดรเจนไซยาไนด์,
ไฮโดรเจนฟลูออไรด์,
ไฮโดรเจนซัลไฟด์ (1777) และยังค้นพบวิธีการผลิต
ฟอสฟอรัสในเชิงอุตสาหกรรม ทำให้สวีเดนกลายเป็นหนึ่งในประเทศผู้ผลิต
ไม้ขีดไฟที่สำคัญของโลกจากการทดลองต่าง ๆ ทำให้สุขภาพของเชเลอย่ำแย่ลง เขาเสียชีวิตในปี ค.ศ. 1786 ขณะมีอายุได้ 43 ปี
[4]